W tym wpisie bierzemy pod lupę angielskie metafory, czyli przenośnie. Czasem mylone z idiomami, są jednak czymś innym i na początek powinniśmy wyjaśnić tę różnicę.
Metafora często opiera się na zestawieniu dwóch rzeczy w taki sposób, że jednej przypisujemy cechy drugiej. Zestawienia takiego dokonujemy w oparciu o wspólny mianownik między dwoma obiektami, które na pierwszy rzut oka nie są do siebie podobne. Celem metafory jest językowy przekaz abstrakcyjnej idei w konkretny i namacalny sposób.
Z kolei idiom jest wyrażeniem, bądź utartym zwrotem, którego znaczenie jest odmienne od tego, jakie wynikałoby ze znaczeń poszczególnych jego elementów.
Przykładami idiomów w języku angielskim są chociażby:
To kick the bucket, czyli kopnąć w kalendarz (dosł. kopnąć w wiadro). Nie oznacza to kopania w wiaderko, lecz jest to figuratywny sposób na powiedzenie, że ktoś umarł.
It’s raining cats and dogs, czyli leje jak z cebra.
Oczywiście ani kot, ani pies nie są niczemu winni, ale tak już się przyjęło i każdy native wiedzę tę wyssał z mlekiem matki. A nam nie pozostaje nic innego, jak nauczyć się tego i innych idiomów, chcąc mówić biegle w tym języku.
Metafora z kolei musi mieć sens, a idiom - niekoniecznie! Wiemy, co oznaczają dane idiomy, dlatego że są zakorzenione w kulturze i historii, były używane “od zawsze” i przyjęły się w danym języku. Znaczenie idiomów jest raczej umowne.
Bo metafory sprawiają, że nasza wypowiedź jest ciekawsza, bardziej nacechowana emocjonalnie, dynamiczna, przyciągająca uwagę. Metafory pozwalają wniknąć w głąb języka i odkrywać jego piękną złożoność.
Rozumienie i używanie metafor stawia Cię na wyższym szczeblu w nauce angielskiego. To m.in. dzięki metaforom brzmisz bardziej naturalnie.
Metafory są z reguły typowe dla danego języka. Większość z nich brzmi obco w języku polskim, choć niektóre się u nas zadomowiły, a część z nich ma swoje odpowiedniki. I ma to odzwierciedlenie w doborze metafor przedstawionych poniżej. Warto je zapamiętać, bo nawet, gdy dana metafora istnieje w naszym języku, jej dosłowne tłumaczenie brzmi zazwyczaj nieco inaczej po angielsku. Oto 10 metafor, które musisz znać!
Listę otwieramy metaforą red flag. Wykorzystuje ona wizerunek czerwonej flagi jako symbolu ostrzeżenia lub zagrożenia, aby zakomunikować, że dzieje się coś podejrzanego lub coś budzi podejrzenia (np. czyjeś zachowanie).
That sudden change in his behavior was a red flag.
Ta nagła zmiana w jego zachowaniu była czerwoną flagą.The fact that she won’t share any personal details is a red flag.
Fakt, że nie podzieli się żadnymi osobistymi informacjami, jest czerwoną flagą.
2. Someone is not the sharpest knife in the drawer.
W tej metaforze porównujemy czyjąś inteligencję do ostrza noża, delikatnie sugerując, że ta osoba nie należy do najbystrzejszych. Uwaga, bo po polsku mówimy o najostrzejszej kredce w piórniku!
Robert może nie jest najostrzejszą kredką w piórniku, ale ma mnóstwo serca.
3. Something is a hard nut to crack
Mamy tu przenośnię, w której porównujemy trudną sytuację lub problem, który ciężko rozwiązać do twardego orzecha, którego trudno rozłupać (crack). W języku polskim mówimy o twardym orzechu do zgryzienia, więc uwaga na fałszywego przyjaciela!
Dealing with customer complaints can sometimes be a hard nut to crack.
Radzenie sobie ze skargami klientów czasem potrafi być twardym orzechem do zgryzienia.
Finding a solution to this issue is a hard nut to crack.
Znalezienie rozwiązania tego problemu jest twardym orzechem do zgryzienia.
Mamy tu metaforę w formie porównania (słówko like). Zestawiamy w niej kogoś, kto w kółko powtarza te same rzeczy, oraz zepsutą płytę (czy, jak powiedzielibyśmy w polskiej wersji tej metafory, zdartą płytę), która w kółko powtarza ten sam fragment piosenki.
Stop being like a broken record and change the subject!
Przestań być jak zdarta płyta i zmień temat!
He’s like a broken record with his constant talk about work.
On jest jak zdarta płyta z tą jego ciągłą gadką o pracy.
Nocna sowa, czy, jak powiedzielibyśmy po polsku, nocny marek. Choć polska wersja wcale nie pochodzi od imienia Marek, i ma swoje logiczne uzasadnienie, to jednak angielskie skojarzenie z sową nie pozostawia tutaj wątpliwości. Night owl - czyli ktoś kto prowadzi nocny tryb życia.
He’s a night owl, always working on projects after midnight.
On jest nocnym markiem, zawsze pracując nad projektami po północy.
Jestem bardziej jak nocny marek, więc często zostaję do późna, czytając moje ulubione książki.
The tip of the iceberg to metafora, która porównuje małą, widoczną część problemu do wierzchołka góry lodowej, sugerując, że problem jest o wiele głębszy (tak jak wierzchołek góry lodowej stanowi ledwie mały jej fragment).
What we’ve seen so far is just the tip of the iceberg.
To, co widzieliśmy dotychczas, to tylko wierzchołek góry lodowej.
The small delay in production is just the tip of the iceberg. The company is facing bigger challenges.
Drobne opóźnienie w produkcji jest tylko wierzchołkiem góry lodowej. Firma mierzy się ze znacznie większymi wyzwaniami.
Przenośni the calm before the storm używamy, gdy chcemy opisać sytuację, która - choć pozornie cicha i spokojna - zwiastuje nadejście większych kłopotów. Tak jak cisza przed burzą.
The office is quiet today, but it’s probably the calm before the storm.
W biurze jest dzisiaj cicho, ale to prawdopodobnie cisza przed burzą.
Before the meeting started, it was like the calm before the storm—everyone was nervously waiting.
Zanim zaczęło się spotkanie, to było jak cisza przed burzą - wszyscy nerwowo czekali.
Mamy tutaj ciekawą metaforę, która łączy dwa słowa - slippery (śliskie) i slope (zbocze) i oznacza sytuację, która może szybko doprowadzić do ciągu zdarzeń o nieplanowanych i niepożądanych konsekwencjach, tak jak jeden zły ruch na śliskim zboczu może spowodować utratę kontroli. Co ciekawe - slippery slope argument tłumaczymy jako argument równi pochyłej.
If we give up our privacy for convenience, it's a slippery slope to losing freedom.
Jeśli oddamy naszą prywatność za wygodę, jest to równia pochyła do utraty wolności.
Ostrożnie, Robert - wydawanie pieniędzy w kasynie to może być równia pochyła.
Czyli miecz obosieczny. Po polsku mówimy także broń obosieczna. Broń taka ma ostrza z obydwu stron, a więc odnosi się do czegoś, co może mieć zarówno pozytywne, jak i negatywne konsekwencje.
Getting a promotion can be a double-edged sword—more money, but more responsibility.
Awans w pracy może być bronią obosieczną - więcej pieniędzy, ale i więcej odpowiedzialności.
Being too honest can be a double-edged sword; it’s good for transparency but may hurt feelings.
Bycie zbyt szczerym potrafi być bronią obosieczną; jest to dobre dla transparentności, ale może zranić czyjeś uczucia.
10. Something is a blessing in disguise
Na koniec ciekawa metafora, której dosłowne tłumaczenie to błogosławieństwo w przebraniu, a której blisko do nieco bardziej swojsko brzmiącego szczęścia w nieszczęściu. Przenośnia ta sugeruje, że coś, co początkowo może jawić się jako niekorzystne, finalnie przynosi pozytywne rezultaty.
Losing that job was a blessing in disguise - I found something much better.
Utrata tej pracy to było szczęście w nieszczęściu - znalazłem coś znacznie lepszego.
- To nie to, co zamawiałem.
- Może to szczęście w nieszczęściu. Wygląda nawet lepiej!
- Masz rację!
Powyższe metafory są często spotykane, a każda z nich pozwoli dodać koloru i głębi Twoim wypowiedziom. Mamy nadzieję, że dołączone przykłady zdań i scenki rodzajowe pomogły Ci łatwiej zrozumieć ich znaczenie i użycie w praktyce.
Zdajemy sobie sprawę, że ta lista to tylko tip of the iceberg, ale wierzymy, że zachęci Cię ona do zgłębiania kolejnych przenośni, np. poprzez tłumaczenie tych znanych z języka polskiego. Do tego celu posłuży Ci nasz słownik diki.pl.
