Czas na kolejną porcję językowych delicji – przyjrzymy się przyimkom dans, sur, pour, sous oraz chez. Pojawiają się w niemal każdej rozmowie, dlatego ich opanowanie to klucz do płynnej komunikacji w języku francuskim. Przygotuj się na solidną dawkę wiedzy: poznaj ich zastosowanie i wzbogać swoje wypowiedzi o francuski szyk. Allez, c'est parti !
- Pracujesz dzisiaj? Jest nowa wystawa w dużej sali w Muzeum d'Orsay.
- Nie, mam egzamin z historii sztuki za sześć godzin i totalnie się pogubiłam. Całą noc spędziłam z nosem w książkach, ale nic mi nie wchodzi do głowy.
Dans w tłumaczeniu na polski to „w” lub „wewnątrz”. Najczęściej używa się go do określania miejsca i przestrzeni, stosuje się go także do wskazywania czasu w przyszłości. Wkroczy do akcji w następujących przypadkach:
miejsce fizyczne – zastosujesz dans, chcąc powiedzieć, że coś lub ktoś jest „w” jakiejś zamkniętej lub ograniczonej przestrzeni.
Je suis dans la voiture.
Jestem w samochodzie.Ils jouent dans le parc.
Bawią się w parku. (przestrzeń ograniczona drzewami lub ogrodzeniem)
określanie czasu w przyszłości – przyimek ten może oznaczać, że coś wydarzy się w przyszłości po upłynięciu określonego czasu.
Je pars dans une heure.
Wyjeżdżam za godzinę.Nous commençons le projet dans deux jours.
Zaczynamy projekt za dwa dni.
możesz używać dans w znaczeniu “w” również w kontekście abstrakcyjnym - wtedy będzie się odnosić do idei, środowisk i bardziej złożonych konceptów.
Dans la société d’aujourd’hui, les réseaux sociaux sont omniprésents.
W dzisiejszym społeczeństwie media społecznościowe są wszechobecne.Il est toujours plongé dans ses pensées.
Zawsze jest pogrążony w swoich myślach.
Z poprzedniego wpisu zapewne wiesz, że przyimek en także w niektórych kontekstach oznacza „w”. Różni się jednak od dans w kilku kluczowych aspektach:
Dans używa się z rzeczownikami poprzedzonymi rodzajnikiem, podczas gdy en występuje samodzielnie.
Różnica w zastosowaniu – dans i en często tłumaczy się jako „w”, ale używa się ich w różnych sytuacjach:
dans wskazuje, że dany obiekt znajduje się w konkretnej, zamkniętej lub ograniczonej przestrzeni.
Je suis dans la classe.
Jestem w klasie. (w konkretnym pomieszczeniu)Il y a une nouvelle boulangerie dans la ville.
W mieście jest nowa piekarnia. (w obrębie konkretnego miasta)
en zastosujesz, mówiąc o miejscu ogólnie lub w kontekście roli tego miejsca.
J'aimerais un jour vivre en ville.
Chciałbym pewnego dnia zamieszkać w mieście. (w sensie ogólnym, bez wskazywania na konkretne miasto)Le voleur est en prison.
Złodziej jest w więzieniu. (więzienie odnosi się do kary, nie konkretnego miejsca)
Oba przyimki dans i en mogą również odnosić się do czasu, ale tu także różnią się zastosowaniem:
dans używamy do wskazywania czasu, jaki upłynie, zanim coś się wydarzy lub zostanie zrobione:
Je pars dans une heure.
Wyjeżdżam za godzinę.Nous commencerons dans deux jours.
Zaczniemy za dwa dni.Il reviendra dans une semaine.
On wróci za tydzień.
en użyjesz z kolei, gdy chcesz określić czas potrzebny na wykonanie jakiejś czynności; stosując go w odniesieniu do przyszłości, podkreślasz, za jaki czas dana czynność się zakończy.
Arnaud a lu le livre en deux jours.
Arnaud przeczytał książkę w dwa dni.Je vais finir en une heure.
Skończę w ciągu godziny.
- O kurczę, widzę stertę książek na stole. Z czego jest ten egzamin?
- Profesor powiedział, że skupi się głównie na impresjonizmie.
- To świetnie, wystawa jest o impresjonistach. No dawaj, chodź ze mną…
Sur tłumaczymy jako „na” i najczęściej odnosi się do powierzchni lub sytuacji, w których coś znajduje się na czymś. Jednak jego zastosowanie nie ogranicza się tylko do fizycznych przestrzeni – jest też szeroko wykorzystywane w mówieniu o różnych tematach, liczbach czy proporcjach.
położenie na powierzchni – gdy coś leży, stoi lub znajduje się “na powierzchni”, użyjesz sur:
Le vase est sur la table.
Wazon jest na stole.Les clés sont sur la commode.
Klucze są na komodzie.
wskazanie tematu rozmowy – sur może oznaczać „o” lub „na temat”, co często przydaje się, gdy mowa o książkach, debatach czy rozmowach na różne tematy:
Il a lu un livre sur l’histoire de France.
Przeczytał książkę o historii Francji.Le débat porte sur l’écologie.
Debata dotyczy ekologii.
proporcje i częstotliwość – w przypadku liczb i statystyk sur oznacza „na” (proporcję):
Trois enfants sur cinq préfèrent le chocolat.
Troje na pięcioro dzieci woli czekoladę.
- Za dwa tygodnie są walentynki. Masz już prezent dla Héloïse?
- Tak, zarezerwowałem chatkę w Alpach na trzy dni. Uwielbia spędzać czas w górach.
Pour to niezwykle wszechstronny przyimek, który oznacza „dla”, „na rzecz”, „z powodu” lub „w celu”. Jego zastosowania obejmują przeznaczenie, cel, przyczynę, intencję.
przeznaczenie i odbiorca – pour zastosujesz w zdaniu, wskazując na przeznaczenie lub odbiorcę danego przedmiotu (coś jest dla kogoś):
Ce cadeau est pour toi.
Ten prezent jest dla ciebie.Notre fille a écrit cette chanson pour vous.
Nasza córka napisała tę piosenkę dla was.
cel działania – gdy wskazujesz, dlaczego lub po co wykonujesz daną czynność:
Je travaille pour gagner de l’argent.
Pracuję, by zarobić pieniądze.Il court pour rester en forme.
Biega, aby utrzymać formę.
przyczyna lub powód – pour zastosujesz też, by wyjaśnić przyczynę lub powód danego zachowania; możesz także go użyć, aby podziękować komuś za okazane wsparcie:
Merci pour votre aide.
Dziękuję za twoją pomoc.Les élèves ont été punis pour leur comportement inapproprié.
Uczniowie zostali ukarani za swoje niewłaściwe zachowanie.
czas trwania w przyszłości – pour wskazuje na konkretny, zamknięty okres (przedstawiany w godzinach, dniach, miesiącach itp.)
Il part pour trois jours.
Wyjeżdża na trzy dni.
- No, utknęliśmy tutaj w tej burzy śnieżnej. Nie będziemy mogli wyjść.
- Wszystkie drogi są zasypane pod 3 metrami śniegu. Koniec z górami, następnym razem jedziemy gdzieś, gdzie jest ciepło!
Sous najczęściej tłumaczy się jako „pod”. Wskazuje na miejsce poniżej czegoś, ale może być także używany w znaczeniach metaforycznych.
miejsce poniżej czegoś – użyjesz w zdaniu, kiedy chcesz powiedzieć, że coś lub ktoś znajduje się fizycznie pod czymś:
Les chaussures sont sous le lit.
Buty są pod łóżkiem.Il est assis sous l’arbre.
Siedzi pod drzewem.
wskazywanie konkretnej epoki lub czasów “za panowania kogoś”
Sous Louis XIV, la cour de France était concentrée à Versailles.
Za czasów Ludwika XIV dwór francuski koncentrował się w Wersalu.
znaczenia metaforyczne i abstrakcyjne – sous bywa stosowane w przenośniach, np. gdy mowa o wpływie, kontroli, presji lub zależności:
L’équipe est sous la direction du nouvel entraîneur.
Zespół jest pod kierownictwem nowego trenera.
Oto kilka z najpopularniejszych utartych zwrotów z przyimkiem sous:
sous pression – pod presją
sous l’influence de – pod wpływem
sous peine de – pod karą
sous les yeux de – na oczach
- Chcesz do mnie wpaść dzisiaj wieczorem obejrzeć jakiś film?
- Chciałbym, ale najpierw muszę pójść do lekarza. Dam ci znać!
Chez nie ma ścisłego odpowiednika w języku polskim, a najbliżej mu do „u kogoś” lub „do kogoś”. Dotyczy miejsc związanych z osobami, takich jak dom lub miejsce wykonywania danego zawodu.
chez wskazuje miejsce należące do kogoś – bycie w domu lub miejscu, w którym ktoś wykonuje swój zawód:
Je suis chez mes amis.
Jestem u moich przyjaciół.Nous allons chez le médecin.
Idziemy do lekarza.
odniesienie do grupy lub środowiska – przyimek ten może także odnosić się do zwyczajów lub cech danej grupy:
Chez les étudiants, l’accès aux nouvelles technologies est essentiel.
Wśród studentów dostęp do nowych technologii jest niezbędny.Chez les Français, la gastronomie occupe une place importante.
Wśród Francuzów gastronomia zajmuje ważne miejsce.
odniesienie do marek i firm – przyimek chez jest także używany w kontekście pracy lub związków z różnego rodzaju firmami i markami:
Elle travaille chez L’Oréal.
Pracuje w L’Oréal.Il a trouvé un emploi chez Dior.
Znalazł pracę u Diora.
Przyimki dans, sur, pour, sous i chez są kluczowe w codziennej komunikacji. Dzięki nim francuskie zdania brzmią nie tylko poprawnie, ale i harmonijnie. Zrozumienie ich znaczenia to kolejny krok do opanowania języka, a ich ćwiczenie w naturalnych kontekstach pozwoli Ci mówić jak rodowici Francuzi!
Jeśli chcesz szybko poprawić swoje umiejętności językowe i osiągnąć nowy poziom biegłości, koniecznie sprawdź nasz kurs eTutor francuski. Dzięki setkom interaktywnych lekcji nauka stanie się łatwa, efektywna i pełna przyjemności. Odkryj nowy sposób na opanowanie języka francuskiego!
