W pierwszej części pisaliśmy, że ser służy do określania cech i właściwości stałych, podawania czasu i umiejscawiania wydarzeń. Teraz poznasz kolejne zastosowania tego czasownika, a tutaj możesz przypomnieć sobie jego odmianę. To co, zaczynamy?
Pora dnia – jak już wiesz, godzinę, datę czy porę roku podaje się, używając ser. Ta sama zasada dotyczy momentu dnia (np. por la mañana, por la noche).
– W Hiszpanii już jest po południu. A jak w Meksyku?
– Tutaj w Guadalajarze jest rano.
Cena – wartość danego produktu można podawać, poza czasownikiem costar, także przy pomocy odmienionego ser.
– ¿Cuánto es esta falda negra?
– Ile kosztuje ta czarna spódnica?– Son 40 euros.
– Kosztuje 40 euro.
Odbiorca lub przeznaczenie – osobę, do której coś jest adresowane lub cel, któremu służy dana rzecz określa się przy pomocy konstrukcji ser + para.
– Ten prezent jest dla Jaime.
Estas máquinas son para hacer palomitas.
Te maszyny są do robienia popcornu.
Mamy nadzieję, że użycie ser masz już opanowane, bo przechodzimy do estar, które może Cię zaskoczyć. Do porcji gramatycznej wiedzy z poprzedniego wpisu dokładamy kolejne przykłady jego zastosowania i to takie, które dotychczas były zarezerwowane dla ser – np. wygląd, cena, daty czy pory roku. Odmianę estar możesz przypomnieć sobie tutaj.
Ceny – wyżej wspomnieliśmy, że o wartość produktu można pytać, używając ser i costar. Do tego duetu możemy dorzucić jeszcze trzecią opcję - estar z przyimkiem a.
– ¿A cuánto están las peras?
– Po ile są gruszki?– Están a 3 € el kilo.
– Są po 3 euro za kilo.
Wygląd – pewne cechy wyglądu są stałe (jak wzrost czy naturalny kolor włosów), więc opisuje się je, korzystając z ser. Jednak czasami niektóre aspekty wyglądu zewnętrznego są niecodzienne, niespotykane lub zmienne u danej osoby – w ich kontekście użyjesz estar.
– Zwykle jesteś śliczna, ale dzisiaj wyglądasz wyjątkowo pięknie.
Pora roku, data – w pierwszej części wpisu o hiszpańskich czasownikach "być" wspominaliśmy, że do podawania dat i pór roku używa się ser. Ale możliwe jest to także z estar w pierwszej osobie liczby mnogiej, czyli estamos z przyimkami a (przy dniach i datach) lub en (przy miesiącach, porach roku i latach).
– ¿A qué día estamos hoy?
– Jaki mamy dzisiaj dzień?– Estamos a viernes.
– Mamy piątek.
Estamos en primavera.
Mamy wiosnę.
Temperatura powietrza – ją także można opisać, korzystając z konstrukcji estamos a.
Estamos a 25 °C.
Jest 25°C.
Tymczasowa praca – zapewne pamiętasz z poprzedniego wpisu, że do mówienia o wykonywanym zawodzie służy ser. Ta zasada dotyczy jednak tylko zajęcia stałego - jeśli w grę wchodzi praca tymczasowa, należy zastosować estar + de.
– Ogólnie jestem nauczycielem, ale teraz pracuję jako barman w tym klubie.
Liczymy, że wiedzę o ser i estar masz już w małym palcu. Teraz czas na haber, czyli trzeci hiszpański czasownik będący odpowiednikiem polskiego “być”.
Od pozostałych różni się tym, że występuje jedynie w 3. osobie liczby pojedynczej oraz mnogiej i ma bezosobową formę hay.
Użyjesz go, gdy chcesz powiedzieć, że coś istnieje, że znajduje się w pewnej przestrzeni (w pokoju, na ulicy itp.), ale bez określania konkretnego położenia (do tego służy estar). Dlatego hay łączy się z:
Przedstawmy to na przykładach:
En la cocina hay una nevera.
W kuchni znajduje się lodówka.¿Hay mantequilla en la nevera?
Jest masło w lodówce?
– W jadalni są cztery krzesła i jeden stół.
No hay nadie en tu habitación.
Nikogo nie ma w twoim pokoju.Hay mucha gente en la calle.
Jest wiele ludzi na ulicy.
UWAGA! Zapamiętaj, że po hay nie występują rodzajniki określone (el, la, los, las) oraz imiona i nazwiska.
Możesz także kojarzyć konstrukcję hay que + bezokolicznik, używaną do mówienia, że coś trzeba, należy robić. Nakazy te nie dotyczą konkretnej osoby, tylko odnoszą się do ogólnych zasad czy instrukcji, np.:
Hay que beber mucha agua.
Trzeba pić dużo wody.
– W górach trzeba być ostrożnym.
Na dziś to tyle! Teraz znasz już wszystkie hiszpańskie odpowiedniki czasownika “być”. Jeśli chcesz je jeszcze przećwiczyć, zajrzyj do naszego kursu hiszpańskiego online:
