Włoskie przyimki - a, di, da, in

Włoski to piękny język, choć ma swoje tajemnice. Potrzeba czasu i ćwiczeń, aby je poznać. Dzisiejszy wpis pomoże Ci rozwikłać zagadki przyimków a, in, di, da w okamgnieniu, czyli in un batter d’occhio!!

Jak śpiewali Al Bano i Romina Power felicità è un raggio di sole, czyli szczęście to promień słońca. Tylko dlaczego przed sole pojawia się to króciutkie słówko di? 🤔 
Włoska gramatyka jest niemal tak bogata, jak włoska kuchnia, warto więc podzielić ją na porcje. Dziś na widelec weźmiemy przyimki a, in, da oraz di. Andiamo!

Przyimek A

- Zadzwoniłem do Santiny, ale nie odebrała.
- Jest u kuzynki w Mesynie, wraca jutro w południe. Pewnie grają w karty.

Zacznijmy od początku, jak w alfabecie, czyli od przyimka a. Kiedy i w jakich sytuacjach go używamy?

• aby powiedzieć, gdzie coś się znajduje lub dokąd zmierza

Siamo a scuola. 
Jesteśmy w szkole.

• przed nazwami miast i małych wysp

Ho vissuto per 10 anni a Roma.
Przez 10 lat mieszkałem w Rzymie.

• aby określić wobec kogo są skierowane nasze działania

W tym kontekście przyimek a możemy porównać do celownika w języku polskim, czyli przypadku, który odpowiada na pytania: komu? czemu? Jeśli chcesz zgłębić to zagadnienie, zajrzyj do ćwiczeń w naszym kursie włoskiego.

Hai fatto un regalo a tua mamma?
Zrobiłeś prezent swojej mamie?

• kiedy opisujemy wzór na ubraniach (coś jest w paski, prążki, kratę itd.)

Vedi quel vestito a pois?
Widzisz tamtą sukienkę w kropki?

• przed miesiącami

Voglio sposarmi a maggio. 
Chcę wziąć ślub w maju.

• kiedy używamy pewnych czasowników

Są takie, które zawsze łączą się z przedimkiem a np. iniziare a - zacząć coś robić, riuscire a - móc coś zrobić, telefonare a - dzwonić do kogoś

Da domani inizio a correre. 
Od jutra zaczynam biegać.

Non riesco a dimenticare Mario.
Nie mogę zapomnieć Mario.

Devo telefonare a mia madre. 
Muszę zadzwonić do matki.

ATTENZIONE: Jeśli słówko następujące po przyimku a rozpoczyna się od tej samej samogłoski, dodajemy do niego literkę “d” ułatwiającą wymowę zbitki samogłosek.
ad aprile - w kwietniu
ad agosto - w sierpniu

Przyimek IN

- Wczoraj na dyskotece widziałem Samuele, myślałem, że jest jeszcze w Niemczech.
- Ludzie, jesteśmy w bibliotece, musicie być cicho.

Przyimek in to w pewnym sensie brat (choć nie bliźniak) przyimka a, używamy go, aby:

• powiedzieć, gdzie coś się znajduje (szczególnie lubią go rzeczowniki zakończone na -ia, -teca)

Prima vado a cercare in libreria e poi in biblioteca.
Najpierw pójdę szukać w księgarni, a potem w bibliotece.

• mówić o krajach, dużych wyspach i regionach

Salvatore è nato in Sicilia, in Italia. 
Salvatore urodził się na Sycylii, we Włoszech.

• określić sposób wykonywania czynności

Dobbiamo andarcene in fretta. 
Musimy stąd sobie szybko pójść.

• określić środek transportu (in macchina - samochodem, in aereo - samolotem)

Sei arrivato in macchina o in bici?
Przyjechałeś autem czy rowerem?

ATTENZIONE: Choć to przyimek in jest naszym towarzyszem podróży i używamy go, gdy mówimy o środkach transportu, to jednak w przypadku chodzenia na piechotę używamy przyimka a.
andare a piedi - iść na piechotę

• mówić o porach roku (jeśli chcesz przećwiczyć użycie przyimków z porami roku oraz miesiącami, kliknij tutaj)

Sono nata in primavera.
Urodziłam się wiosną.

• korzystać z niektórych czasowników, np. credere in - wierzyć w coś lub kogoś

Dai, credo in te! 
Dawaj, wierzę w ciebie!

Przyimek DI

- Lasagna z cukinią! Specjał babci Santiny.
- Marco! Skończ się uczyć i chodź jeść.

Warto zaprzyjaźnić się także z przyimkiem di, ponieważ okazuje się bardzo pomocny w doprecyzowaniu informacji. Używamy go, kiedy chcemy:

• wskazać do kogo coś należy 

Przyimek di funkcjonuje jak dopełniacz w języku polskim, czyli odpowiada na pytanie: kogo? czego?

Questa è la ricetta di mia nonna. 
To przepis mojej babci.

• określić cechę rzeczownika, np. doprecyzować ilość

Mi aggiungi un cucchiaino di zucchero nel tè? 
Dodasz mi łyżeczkę cukru do herbaty?

• określić tworzywo lub materiał, z którego coś jest wykonane

Ci servono i bicchieri di plastica. 
Potrzebujemy plastikowych kubków.

• powiedzieć skąd pochodzimy (po czasowniku essere)

Sono di Milano ma vivo a Firenze.
Jestem z Mediolanu, ale mieszkam we Florencji.

• używać niektórych czasowników

Podobnie jak przyimek a czy in, również przyimek di jest z niektórymi czasownikami w stałych związkach 😋, na przykład z: fidarsi di - ufać komuś, occuparsi di - zajmować się czymś, finire di - skończyć coś robić

Non mi posso fidare di te. 
Nie mogę ci ufać.

Mi occupo della vendita di case.
Zajmuję się sprzedażą domów.

Tra poco finisco di lavorare e ti chiamo.
Niedługo kończę pracę i do ciebie zadzwonię.

ATTENZIONE: Przyimek di przed rzeczownikami zaczynającymi się od samogłoski może przybrać formę z apostrofem.
olio d'oliva - oliwa z oliwek

Przyimek DA

- Chiara, gdzie jesteście? Czekam na Was od godziny!
- Przepraszam, Marco. Jestem u Giuseppe, utknął w swojej sypialni…

Na deser został nam przyimek da. Zaczynamy więc degustację, kawałek po kawałku, przykład za przykładem. W jakiej sytuacji z niego skorzystamy?

• aby określić od kiedy trwa dana czynność (jeśli interesuje Cię, jak używać przyimków związanych z czasem, polecamy sprawdzić kilka ćwiczeń w naszym kursie.)

Mi alleno da 3 mesi. 
Ćwiczę od 3 miesięcy.

• kiedy jesteśmy u kogoś z wizytą

La sera andiamo da Michela, vieni con noi?
Wieczorem idziemy do Micheli, idziesz z nami?

• aby określić przeznaczenie danego przedmiotu

Di chi sono questi occhiali da sole?
Czyje są te okulary przeciwsłoneczne?

• aby określić odległość, dzielącą nas od jakiegoś miejsca

Il centro non è molto lontano, 2 km da qua.
Centrum nie jest bardzo daleko, 2 km stąd.

kiedy chcemy wskazać, kto wykonał daną czynność

Questi quadri sono stati dipinti da Raffaello.
Te obrazy zostały namalowane przez Raffaella.

• przed czasownikiem venire, gdy chcemy określić pochodzenie

Vengo da un paesino molto piccolo.
Pochodzę z bardzo małej miejscowości.

• z niektórymi czasownikami np. dipendere da - zależeć od, distinguere da - odróżnić od, difendersi da - bronić się przed

La tua vita dipende solo da te.
Twoje życie zależy tylko od ciebie.

Non riesco a distinguere Giulia da Franca, sono uguali.
Nie potrafię odróżnić Giulii od Franki, są identyczne.

Ti difenderò da ogni male.
Obronię cię przed każdym złem.

ATTENZIONE: Zwróć uwagę, że mówiąc o pochodzeniu, mamy do wyboru dwa czasowniki. Jeśli decydujemy się na essere, przyimkiem jest di, jeśli venire - da. 
Sono di Palermo.
Jestem z Palermo.
Vengo da Palermo.
Pochodzę z Palermo.

- Jesteś w domu? Chciałbym cię zabrać do lodziarni, za 20 minut jestem u ciebie.
- Ale naprawdę idziemy na lody? Nie wiem, czy ci ufam…

Tak jak w kuchni, gdzie odpowiednie porcjowanie składników decyduje o smaku dania, w języku włoskim odpowiednie użycie przyimków wpływa na znaczenie wypowiedzi i nadaje jej wyjątkowy smak 😋. Miłośników kuchni i języka włoskiego zapraszamy więc do dalszego odkrywania tajemnic w naszym kursie i quizach! Mamy dwa całkiem apetyczne - o makaronie i kuchni włoskiej. Śledźcie też nowości na naszym blogu. Ci vediamo!